Ofbeldi gegn börnum

Til dæmis ætti kennari að sjá hvort barn eða unglingur er að jafnaði

þreyttur, virðist svefnlaus, vansæll, illa hirtur eða einbeitingarlítill. Þetta

eru allt hættumerki.

Goðsögnin um að börn vilji ekki segja frá ofbeldinu heima stenst ekki

(Nanna Þóra Andrésdóttir, 2014; Guðrún Kristinsdóttir, Margrét Ólafs-

dóttir og Ingibjörg H. Harðardóttir, 2014b). Reynsla af kennslu og í

rannsóknum sýnir að kennarar eru meðal þeirra sem halda þessu stund-

um fram en einnig að þeir eru áhugasamir ef fræðsla er í boði. Börn hafa

víða erlendis og hérlendis skýrt frá árangurslausum tilraunum til að segja

frá ofbeldi og illri meðferð sem þau sæta heima. Þetta er erfitt verkefni

fyrir barn, tengsl og traust þarf að vera fyrir hendi til að barnið stígi það

skref. Barn tjáir sig á grundvelli tengsla. Það krefst þess að fagfólkið

kunni að greina helstu einkenni og taka á málum. Athyglisvert þróunar-

starf erlendis hefur borið góðan árangur þar sem starfsfólk er þjálfað til

að spyrja hvort ofbeldi sé á ferð (Guðrún Kristinsdóttir, 2014; Brecken-

ridge og Ralfs, 2006; Laskey, 2008).

Þarna skiptir mestu að kennarar þekki þessi einkenni og dragi ekki að

ræða og tilkynna grun sinn tímanlega til yfirmanna svo að skriður

komist á rannsóknir og eftirfylgd.

Hvernig geta kennarar talað

3.4

við börn um ofbeldi?

Þetta er eins og með kynfræðsluna fyrr á dögum. Fyrsta ráðið er að svara

spurningum barna þegar þær koma. Daglega heyra flest börn um alls

kyns ofbeldi og önnur búa við það. Skólinn þarf að taka á þessu sem öðru

og margir hafa mótað starf þar að lútandi. En hvernig á að gera það?

Byrjaðu hægt og rólega

Þegar kennari ræðir um erfið samtalsefni er best að byrja með skilaboð-

um sem eru líkleg til að virka mest róandi á huga barnanna. Til dæmis

má byrja með að segja við þau, að þó að mikið sé talað um ofbeldi gegn

börnum og foreldrum hendi það alls ekki öll börn eða á öllum heimilum.

Að það sé aldrei barninu að kenna. Að fullorðnir beri ábyrgð á að

stöðva

ofbeldið. Taktu

efnið í smáskömmtum

Gott

er að nota sömu

aðferð og við að opna gosflösku sem hefur verið hrist, opna og hella

hægt og litlu í einu. Síðan getum við hellt afganginum hægt og rólega.

Þreyta, vansæld og

einbeitingarskortur

eru allt hættumerki

Börn vilja segja

frá ofbeldi sem

beitt er heima

hjá þeim

Brýnt að ræða og

tilkynna grun tíman-

lega til yfirmanna