Ofbeldi gegn börnum

„Hvað ég átti eftir að hata þessi orð, þau voru kölluð á eftir okkur í svo

til öllum frímínútum. Þegar við þurftum á klósettið sættu hinir krakk

arnir lagi og sátu um okkur, stóðu í hnapp og hlógu háðslega að bragga

skrílnum.“ (Björg Guðrún Gísladóttir, 2014, bls. 7.)

Enda þótt eineltið birtist á ýmsan hátt er meðvitaður eða ómeðvitaður

tilgangur venjulega sá að útiloka, niðurlægja, særa og/eða meiða þann

sem fyrir eineltinu verður. Ekki er alltaf auðvelt að greina á milli stríðni

og eineltis, þeir sem stríða halda því oft fram að þetta sé bara grín. Það

sem sker úr um hvort grípa þarf inn í eða ekki er líðan þess sem fyrir

stríðninni verður. Reynslan hefur sýnt að einelti byrjar oft með neikvæðri

stríðni. Þess vegna er mikilvægt að vera vakandi fyrir stríðni og tala við

barnið sem fyrir stríðninni verður til að kanna hvaða áhrif stríðnin hefur

á það (Høiby, 2009). Erfitt er að fullyrða um hversu algengt einelti er

þar sem skilgreiningar eru mismunandi og rannsóknarðaferðir ólíkar.

Hverjir verða fyrir einelti?

4.2

Reynt hefur verið að greina hvað einkennir börn sem verða fyrir einelti

og þau sem beita því. Með því er á vissan hátt verið að beina athyglinni

að einstökum börnum og frá ábyrgð hinna fullorðnu en eins og fram

hefur komið eru sterk tengsl milli skólabrags og tíðni eineltis í skólum

(Skolverket, 2011). Það má einnig benda á að um það bil helmingur

barna sem tengjast eineltismálum ýmist leggja aðra í einelti eða verða

fyrir því sjálf (United Nations Secretary-General’s Study on Violence

against Children, 2006). Aðgerðir gegn einelti þurfa því fyrst og fremst

að beinast að skólanum sem samfélagi fremur en að einstökum börnum,

þó það undanskilji ekki skyldur skólans gagnvart börnum sem þurfa

sérstakan stuðning. Með viðhorfi sínu, framkomu og væntingum gefa

starfsmenn skóla tóninn og eru nemendum fyrirmyndir í samskiptum.

Ekki má gleymast að styðja sérstaklega við börn sem sýna árásargirni

en slík hegðun kemur oft fyrst fram í leikskóla (Alsaker og Valkanover,

2001). Þar ætti strax að grípa inn og finna betri farveg fyrir hegðun

barnsins og hjálpa því að komast út úr erfiðu samskiptamynstri. Benda

má á gátlista um gerð áætlana gegn einelti á heimasíðu skóla- og frí-

stundasviðs Reykjavíkurborgar:

og á

Sterk tengsl eru

milli skólabrags og

tíðni eineltis