18 / 108
16
Hlutverkaskipting og ábyrgð í hópavinnu
Stundum eru verkefni hópa einföld eða liggja ljós fyrir og þá geta fyrirmæli
kennara til þeirra einfaldlega verið þau að hefjast handa. Nemendur eiga oftast
að hjálpast að og oft tekur einn að sér að skrifa niður svör, úrlausnir eða niður-
stöður. Einnig má sammælast um að skiptast á. Þetta gengur oft prýðilega og ef
hópurinn er ekki of stór má gera ráð fyrir að nemendur leggi allir sitt af mörk-
um. Við aðstæður þar sem samvinnunni sjálfri er ætlað að skipa stóran sess og
verkefnin ná yfir lengri tíma en eina eða tvær kennslustundir er þó oft gott að
hver og einn nemandi í hópi hafi skýrt skilgreint hlutverk þótt allir séu að vinna
að sama verkefni. Þannig getur einn verið ritari, annar tímavörður, þriðji séð
um að sækja gögn og efni (þann mætti kalla aflakló eða safnara) sé þess þörf og
fjórði gegnt hlutverki stjórnanda sem heldur utan um vinnuna og skipuleggur
jafnvel hverjir gera hvað umfram skilgreind hlutverk. Að sjálfsögðu vinna allir
saman að sjálfu verkefninu en með því að skilgreina hlutverk og skipta verkum
á þennan hátt eykst tilfinning nemenda fyrir ábyrgð sinni á gangi verkefnisins.
Þegar verkefnið spannar margar kennslustundir yfir nokkurra daga tímabil þarf
helst að gæta þess að hópmeðlimir fái allir tækifæri til að spreyta sig á öllum hlut-
verkum. Sá sem var tímavörður í fyrsta tímanum, gæti orðið ritari í næsta tíma
og þar fram eftir götum. Til þess að hlutverkin séu vel sýnileg er gott að skrifa
þau á spjöld og hengja um háls nemenda, næla með nafnspjaldanælu í barminn
eða hafa á borðinu fyrir framan vinnusvæði hvers og eins. Eins er gott að setja
nemendahópana upp í töflu þannig að hlutverkin séu sýnileg öllum og sjá megi
skipulagið fram í tímann.
Þegar skipt er í hópa með hlutverkaskipan sem þessa í fyrsta skipti þarf að gæta
þess að nemendur valdi hlutverkunum. Þannig mætti velja nemanda sem hefur
góða skipulagshæfileika í hlutverk stjórnanda í fyrsta tíma. Ekki þarf að hand-
velja nemendur í hlutverk eftir það enda eiga hlutverkin að vera áskorun fyrir
nemendur.
1. tími
2. tími
3. tími
4. tími
Anna
Stjórnandi
Tímavörður
Ritari
Aflakló
Guðmundur
Aflakló
Stjórnandi
Tímavörður
Ritari
Andri
Ritari
Aflakló
Stjórnandi
Tímavörður
Ólöf
Tímavörður
Ritari
Aflakló
Stjórnandi