Ofbeldi gegn börnum

skólans, bæði skráð og óskráð. Pestalozzi-verkefninu er ætlað að hrinda

í framkvæmd menntaáætlun Evrópuráðsins en verkefnið gengur út frá

því að forvarnir gegn ofbeldi felist í að aðilar skólasamfélagsins standi

saman að uppbyggingu og viðhaldi góðs skóla- og bekkjarbrags. Sjá

nánar um Pestalozzi-verkefnið á

Sameiginlegur skilningur þarf að ríkja á því hvað skuli einkenna skóla-

brag viðkomandi skóla.

Heildstæð nálgun skólans

6.3

Í skóla sem vinnur markvisst gegn ofbeldi eru forvarnir samofnar skóla-

námskrá og öllum námsgreinum. Skólastjórinn leiðir eflingu starfsfólks-

ins með fræðslu, samræðu og þjálfun, enda á starfsfólkið að vera fyrir-

myndir nemenda, ekki aðeins með því að segja þeim hvernig sé rétt að

haga sér heldur með því að sýna þeim það í verki í öllum samskiptum

og umræðum. Nauðsynlegt er að allt starfsfólk njóti þessarar fræðslu og

viti hvernig á að bregðast við ef það verður vart við ofbeldi eða ef nem-

andi leitar til þess með upplýsingar um ofbeldi, því barn getur allt eins

sagt stuðningsfulltrúa eða starfmanni í mötuneyti frá ofbeldi sem það

býr við eins og umsjónarkennara. Markmiðið er heildstæð vinnubrögð

og skýrir verkferlar sem allir þekkja og fylgja. Ábyrgð allra þarf að vera

ljós og hvert þeir geta leitað eftir ráðgjöf.

Kennarar hafa áhrif

6.4

Margt skólafólk leggur áherslu á umhyggjuhlutverk skólans og telja

umhyggjuna vera meginviðfangsefni hans. Með umhyggju er átt við að

þörfum barnsins sé mætt á heildrænan hátt (Noddings, 1984). Hlutverk

kennarans er með öðrum orðum víðtækara en kennsla námsgreina. Oft

hafa kennarar meiri áhrif á nemendur en þeir gera sér ljóst. Gilligan

(1998) benti á að kennarinn geti gegnt sérstaklega mikilvægu hlutverki

gagnvart þeim börnum sem eiga við margvíslegan vanda að glíma í

einkalífi sínu, t.d. börnum sem búa við ofbeldi heima fyrir. Að hans mati

skiptir það oft sköpum að þessi börn treysti kennaranum sínum og að

hann sýni þeim umhyggju. Stundum er skólinn eini griðastaður barns

og kennarinn eini fullorðni einstaklingurinn fyrir utan heimilið sem

barnið er í reglulegum samskiptum við yfir langt tímabil. Vegna reynslu

Skólastjóri leiðir

eflingu starfsfólks í

markvissum forvörn-

um gegn ofbeldi

Umhyggjuhlutverk

kennara og skóla

Eitt mikilvægasta

verkefni kennara og

annars starfsfólks

skóla er að stuðla að

góðum skólabrag