46
Félagsmótun nemenda
6.6
Efling lýðræðis er mikilvægur þáttur í forvörnum líkt og mannréttindi og
jafnrétti og þarf að vera inngreypt í skólabraginn og allar námsgreinar. Í
lögum allra skólastiganna er lögð áhersla á lýðræðishlutverk skólanna og í
aðalnámskrám leik-, grunn- og framhaldsskóla eru lýðræði, mannréttindi,
jafnrétti, heilbrigði og velferð skilgreind sem grunnþættir menntunar
ásamt læsi, sjálfbærni og sköpun.
Í riti um grunnþætti menntunar segir um lýðræði: „Gert er ráð fyrir því
að börn og ungmenni læri til lýðræðis með því að læra um lýðræði í lýð-
ræði“ (Ólafur Páll Jónsson og Þóra Björg Sigurðardóttir, 2012, bls. 7–8).
Í riti um heilbrigði og velferð segir m.a: „Í skólum fer fram stór hluti
af félagsmótun nemenda, vinna við að efla sjálfsmyndina og rækta góð
samskipti við aðra.“ Síðar segir: „Í skólum eru nemendur þjálfaðir í að
nýta margbreytilega hæfileika sína, vinna með öðrum, taka tillit til sam-
nemenda og mynda með sér jákvætt og hvetjandi samfélag.“ (Margrét
Héðinsdóttir, Fanný Gunnarsdóttir og Erla Kristjánsdóttir, 2013, bls. 8–9.)
Ein leið til að efla félagsfærni er að kennarar og foreldrar setji saman
að hausti lista yfir félagsfærni sem þeir telja mikilvægt að nemendur
tileinki sér. Við hvern eiginleika sem uppalendur telja mikilvægan er
rætt og skráð hvernig hann eflir viðkomandi eiginleika. Listann mætti
svo taka svo upp á vorönninni til að skoða árangurinn. Upphaf listans
gæti t.d. litið svona úr:
Eftirsóknarverðir
eiginleikar nemenda
Stuðningur kennara/
skóla felst í
Stuðningur foreldra/
heimilis felst í
KURTEISI
Að vera góðar fyrirmyndir.
Að vekja athygli á því þegar
aðrir eru kurteisir.
Að vera góðar fyrirmyndir.
Vekja athygli á því þegar aðrir
eru kurteisir. Börnum hrósað
þegar þau eru kurteis.
ÁBYRGÐ
Samvinnunámi. Margvíslegri ábyrgð
deilt milli nemenda,
skólastofuna, móttöku gesta, nýrra
nemenda, yngri nemenda
Að vekja
athygli á því sem vel er gert. Umræður
um mikilvægi þess að allir taki ábyrgð.
Að leggja áherslu á mikilvægi
þess að bera ábyrgð. Börnin studd
til að taka ábyrgð á afmörkuðum
verkefnum heima fyrir, miðað við
aldur og þroska.
